Son günlerde kozmetik ürün denetimi hiç olmadığı kadar büyük bir mesele haline geldi. Ünlü bir sosyal medya fenomeninin sahibi olduğu kozmetik markası hakkında ortaya atılan iddialar öyle bir noktaya geldi ki belki yıllarca kullandığımız ürünleri bile sorgulamaya başladık. İyi ki de yaptık!
Bu yazıda kozmetik ürünlerin denetimi nasıl yapılır, kozmetik ürün alırken nelere dikkat etmek gerekir dilimiz döndüğünce anlatmaya çalışacağız.
Kozmetik Ürün Denetimi 101: Akıllı Tüketici, Akıllı Seçimler
Birçok sorumlu üreticinin yıllardan beri açıklamaya çalıştığı zehirsiz kozmetik anlayışının, ödenmediği düşünülen vergiler sayesinde gündem olmayı başarmasına hala şaşkınız ama bir yandan da “Sonunda!” diyoruz; öyle ya da böyle bu günleri de gördük çok şükür.
Belki bu altın tozuyla içilen kahveler olmasaydı bugün bunları bile konuşmuyor olacaktık ve yüz binlerce insan hala nereden geldiği veya içine ne konduğu belli olmayan kozmetikleri en değerli varlığı olan cildine uygulamaya devam ediyor olacaktı.
İşe Kendimizi ve Beklentilerimizi Sorgulayarak Başlayalım
Zor soru. İstiyoruz ki hayatta bir sürü şeyden feragat ederek kazandığımız parayı yorulmadan harcayalım. Aldığımız kozmetik ürün hem birkaç vaadi birden yerine getirsin, hem de çok ucuz olsun. Mesela aynı anda cildimizin ışıldamasını sağlasın, yaşlılık belirtileriyle savaşsın, kırışıklıklarımızı düzeltsin, cildimizi pürüzsüz hale getirsin, e bi de o kadar para vermeyelim.
Peki çok paramız olsaydı ve bir kreme 18bin₺ verseydik, tüm dualar kabul olacak mıydı? Bu krem cildimizde geceden sabaha harika sonuçlar yaratacak mıydı? Hayır.
O zaman dönüp beklentilerimize bakma zamanı. Hakikaten, biz bir kozmetik üründen ne bekliyoruz? Neden reklamlarda sıklıkla söylenen ışıldama, parıldama, kırışıklık karşıtı formül, yaşlılık ile savaş gibi tanımlar bizi bu kadar cezbediyor?
Hadi bunlara bir şekilde cevap bulduk diyelim. Peki neden ünlülerin ağızlarından çıkan her şeye inanıyoruz? Özellikle bu ünlüler aynı zamanda kozmetik ürünleri satan veya kozmetik markalarıyla milyonluk sponsorluk ilişkileri kuran kişilerse?
Kozmetik Ürünlerin Denetimi Nasıl Yapılır?
Kozmetik ürünlerin içinde çoğunlukla ilk bakışta okuyamadığınız ve anlamını Google’a sormadan bilemediğimiz içerikler olur. Bunların bazıları oldukça basit ve doğal ürünlerdir. Örneğin “Candelilla Cera” gibi. İlk bakışta ne olduğu belli olmayan bu içerik aslında bitkilerden elde edilen doğal bir bitkisel mumdur. Bu içeriği Otama Kırkpınar ürünlerinden bazılarında da görebilirsiniz. Bazı değişik isimli içerikler son derece masumdur. Fakat hepsi değil.
İşte tam da burada devreye kozmetik ürünlerin denetim mekanizması giriyor. Şimdi devlet, vatandaşlarının bu konuya kafa yormaması için belli denetim mekanizmaları kurmuş. Kozmetik ürünler söz konusu olduğunda resme birden fazla bakanlık giriyor. Kozmetik ürünleri ve tesisleri Sağlık / Sanayi, verdiği vergileri Maliye, ürün iddialarını Ticaret, ambalajları Çevre ve Şehircilik Bakanlıkları denetliyor.
Bildirilen ürünler bazı denetimlerden geçiyor ve herkesin ulaşabileceği bir takip sistemine (Ürün Takip Sistemi) kaydoluyor.
Bakanlıklara Bildirilen Her Ürün Sağlıklı Diyebilir Miyiz?
Peki bir kozmetik ürünün barkodunu Ürün Takip Sistemi (ÜTS)’ne okuttuğumda bir sonuç çıkması yeterli mi? Aslında değil, bildirimli olması ürünün sağlıklı olduğunu göstermez. Maalesef ki tüm yasal şartları yerine de getirse, ISO belgeleri de olsa, dermatolojik test de yapılsa, doktorlardan tavsiyeli de olsa, eczanede de satılsa o kozmetik ürün insana/hayvana/çevreye zararsızdır diyemeyiz.
Çünkü pek çok zararlı maddenin üretim ve kullanım izni var, pek çok belge parayla alınıyor, denetim mekanizmaları işletilmiyor, eczanelere sentetik, zararlı kimyasallı, bildirimsiz pek çok içerik girebiliyor, kimi doktorlar influencer olmaya karar verebiliyor, bazen yasal süreçler kimsenin umurunda olmuyor.
Seçimler ve Beklentiler Fark Yaratabilir
Her sektörde olduğu gibi kozmetik ürünler söz konusu olduğunda da kişilerin hassasiyetleri ve beklentileri belirleyici faktörlerin başında geliyor. Kimisi helal ürün arıyor, kimisi vegan olmazsa almıyor, bazıları ekolojik üretimi önemsiyor, bazıları da zehirsiz kozmetik ürünlerden başkasını tercih etmiyor. Bu sayede kozmetik ürün üreticileri, daha çevreci, zehirsiz, vegan kozmetik ürünler üretmeye teşvik ediliyor.
Tabii bunun tersi de mümkün. Doğayı, insanları, çevreyi, hayvanları önemseyen tüketicilerin yanı sıra “krem yeter ki beni gençleştirsin; üretim/tüketim sürecinde dünya yansa umurumda olmaz” diyenlerin sayısı da bir hayli fazla.
Her Şeyin Bi Şeyi Var
Bunlarla bitti mi? Hayır bitmedi. Hala kozmetik ürün alırken düşünmemiz gereken bir şeyler var. Diyelim ki ürünümüz bitkisel içeriklerden oluşuyor, içeriğinde hayvansal ürün kullanılmadı ve hayvanlar üzerinde test edilmedi. Peki içindeki bitkisel hammaddeler elde edilirken hayvanlara zarar verilen ürün vegan olur?
Aynı soruyu helal ürünler için de soralım. İçeriği helal sertifikalı olan, ama üretimde çalışan işçilerin hakları yenen, yalanlarla satılan, kullanıcı yorumları para karşılığı alınan, buram buram sentetik parfüm kokan ve satışında vergi kaçırılan bir ürün helal midir gerçekten?
Çözümü ne bu işin? Kolay bi yolu yok mu? Bu dünyada hayal kırıklığı yaşama hakkımızı çoktan doldurduk bence; artık birilerinin bize bunu yapmasına izin vermemeli ve mucizelere inanıp kendimizi kandırmamalıyız. Mekanizma aslında biziz. Ha dram severiz diyorsanız saygı duyarım, boşuna Orta Doğu’da değiliz.
